رنگ مو از دیرباز به‌عنوان ابزاری برای تغییر ظاهر و زیبایی مورداستفاده قرار گرفته است. بااین‌حال، برخی از افراد ممکن است در اثر تماس با رنگ مو دچار واکنش‌های حساسیتی شوند.
حساسیت به رنگ مو می‌تواند طیف وسیعی از علائم را از خارش خفیف تا تورم شدید و مشکلات تنفسی ایجاد کند. در موارد شدید، این حساسیت می‌تواند به شوک آنافیلاکتیک منجر شود که یک وضعیت بالقوه خطرناک برای زندگی است.
در این مقاله، به بررسی علل، علائم و روش‌های تشخیص و درمان حساسیت به رنگ مو می‌پردازیم. همچنین راهکارهایی برای پیشگیری از این مشکل ارائه خواهیم داد.
حساسیت به رنگ مو چگونه رخ می‌دهد؟
محصولات رنگ مو حاوی ترکیبات زیادی هستند که ممکن است باعث تحریک پوست سر و ایجاد واکنش‌های آلرژیک شوند. علائم این واکنش‌ها از خفیف تا شدید متغیر بوده و ممکن است تا 48 ساعت پس از رنگ کردن مو بروز پیدا کنند. استفاده از رنگ موهای طبیعی ممکن است راه حلی برای این مشکل باشند.
شایع‌ترین علت درماتیت تماسی آلرژیک ناشی از رنگ مو، ماده‌ای به نام پارافنیلن دی آمین (PPD) است.
PPD ماده‌ای شیمیایی است که در خال‌کوبی‌های موقت، جوهر چاپگر و بنزین نیز یافت می‌شود. در رنگ موهای آماده مصرف، PPD معمولاً در بطری جداگانه‌ای همراه با یک اکسیدکننده عرضه می‌شود.
هنگامی که این دو با هم مخلوط می‌شوند، PPD به طور جزئی اکسید می‌شود. در این حالت است که به‌احتمال زیاد در افراد حساس به آن، واکنش‌های آلرژیک ایجاد می‌کند.
علائم حساسیت به رنگ مو
تفاوت‌هایی بین حساسیت و آلرژی به PPD یا سایر مواد تشکیل‌دهنده رنگ مو وجود دارد. حساسیت ممکن است باعث علائم درماتیت تماسی، مانند سوزش و خارش یا قرمزی و خشکی پوست شود.
اگر به رنگ مو حساسیت دارید، علائم شما می‌تواند از خفیف تا جدی متغیر باشد. علائم ممکن است بلافاصله ظاهر شوند یا تا 48 ساعت طول بکشد.
علائم حساسیت به رنگ مو عبارت‌اند از:
• سوزش یا احساس سوختگی روی پوست سر، صورت یا گردن
• تاول یا زخم
• خارش یا تورم پوست سروصورت
• تورم پلک، لب، دست یا پا
• بثورات قرمز و شدید در هر جای بدن
در موارد نادر، حساسیت به رنگ مو می‌تواند باعث ایجاد آنافیلاکسی شود. این واکنش نادر یک فوریت پزشکی است و می‌تواند کشنده باشد. علائم آنافیلاکسی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
• واکنش‌های پوستی مانند سوزش، خارش، تورم و بثورات
• تورم گلو و زبان
• مشکلات تنفسی
• غش
• تهوع
• استفراغ
اگر شما یا کسی که می‌شناسید دچار شوک آنافیلاکسی شده، با شماره اورژانس تماس بگیرید یا بلافاصله به اورژانس مراجعه کنید.
درمان واکنش آلرژیک به رنگ مو
در صورت مشاهده علائم واکنش آلرژیک به رنگ مو، روش‌های خانگی زیر را می‌توانید امتحان کنید:
• در صورت بروز سریع علائم خفیف: رنگ را بلافاصله با آب گرم و صابون ملایم یا شامپو ملایم به طور کامل بشویید.
• استفاده از محلول پتاسیم پرمنگنات: این محلول می‌تواند به اکسیداسیون کامل PPD کمک کند.PPD تنها زمانی باعث واکنش‌های آلرژیک می‌شود که به طور کامل اکسید نشده باشد.
• درمان درماتیت تماسی: از کرم‌های کورتیک استروئید موضعی بدون نسخه برای تسکین علائم درماتیت تماسی مانند بثورات پوستی یا خارش استفاده کنید. این کرم‌ها را می‌توان روی صورت، گردن و سایر نقاط بدن استفاده کرد، اما نباید نزدیک چشم یا دهان استفاده شوند.
• استفاده از شامپوهای کورتیکاستروئید موضعی: برای پوست سر می‌توانید از شامپوهای حاوی کورتیک استروئید موضعی مانند کلوبتکس استفاده کنید.
• استفاده از محلول هیدروژن پراکسید: هیدروژن پراکسید یک ضدعفونی‌کننده ملایم است که می‌تواند به آرامش پوست و کاهش التهاب و تاول کمک کند.
• مصرف آنتی‌هیستامین خوراکی: برای کاهش التهاب و خارش پوست، از آنتی‌هیستامین‌های خوراکی استفاده کنید.
توجه داشته باشید اگر علائم شما بهبود نیافتند، بدتر شوند یا باعث ناراحتی و اختلال در عملکرد شما شوند، سریعاً به پزشک مراجعه کنید.
مواد تشکیل‌دهنده رنگ مو که معمولاً باعث واکنش‌های آلرژیک می‌شوند
رنگ موهایی که بیشترین PPD را دارند، به‌احتمال زیاد باعث واکنش‌های آلرژیک می‌شوند. نام تجاری رنگ موها می‌تواند گمراه‌کننده باشد، زیرا برخی از آنها حاوی کلماتی مانند “طبیعی” یا “گیاهی” روی جعبه‌های خود هستند.
تنها راه برای دانستن مواد تشکیل‌دهنده واقعی، خواندن لیبل ترکیبات است. اصطلاحات رایج برای توجه به موارد زیر است:
• پارافنیلن دی آمین (PPD)
• فنیلن دی آمین
• PPD
• PPDA
• پ-دی آمینو بنزن
• 4-فنیلن دی آمین
• 4-آمینو آنیلین
• 1 و4-دی آمینو بنزن
• 1 و4-بنزن دی آمین
رنگ موهای مشکی و قهوه‌ای تیره ممکن است بیشترین غلظت PPD را داشته باشند. اگر به PPD حساسیت دارید یا به آن آلرژی دارید، باید از آنها اجتناب کنید.
PPD تنها ماده شیمیایی نیست که می‌تواند باعث واکنش‌های آلرژیک شود. برخی از افراد همچنین در اثر تماس با مواد تشکیل‌دهنده‌ای مانند آمونیاک، رزورسینول و پراکسید دچار درماتیت تماسی آلرژیک یا سایر علائم می‌شوند.
رنگ‌های جایگزین برای مو
اگر می‌خواهید از گسترده‌ترین طیف عوامل حساسیت‌زا دوری کنید، یکی از طبیعی‌ترین انواع رنگ مو که می‌توانید استفاده کنید حنا است. اطمینان حاصل کنید که فقط از حنای خالص استفاده می‌کنید، زیرا سایر انواع حنا اغلب حاوی PPD هستند.
دیگر گزینه‌ها شامل رنگ‌های بر پایه نیل، رنگ‌های گیاهی و رنگ‌های نیمه‌دائم هستند که توسط یک آزمایشگاه مستقل تأیید شده‌اند که عاری از مواد افزودنی شیمیایی هستند.
پیشگیری از حساسیت به رنگ مو
حساسیت به محصولات و مواد مختلف می‌تواند در هر زمانی بروز پیدا کند، حتی اگر قبلاً از آن محصول استفاده کرده باشید. به همین دلیل، انجام تست حساسیت (پچ تست) قبل از استفاده از رنگ مو، حتی برای برندهای همیشگی، بسیار مهم است.
اگر به رنگ مو، حتی به شکل خفیف، حساسیت داشتید، به طور کامل استفاده از آن را متوقف کنید. با مصرف مکرر، سیستم ایمنی بدن شما نسبت به مواد شیمیایی موجود در رنگ حساس شده و ممکن است در دفعات بعدی، دچار واکنش شدیدتری شوید.
استفاده از تاتوهای موقت سیاه‌رنگ، می‌تواند شما را در معرض دوز بیشتری از ماده شیمیایی PPD قرار دهد. این ماده نیز می‌تواند سیستم ایمنی بدن را حساس‌تر کرده و احتمال واکنش آلرژیک به رنگ مو را افزایش دهد.
افرادی که به PPD حساسیت دارند، ممکن است به سایر مواد نیز حساسیت داشته باشند. این مواد شامل بی‌حس‌کننده‌ها مانند بنزوکائین و پروکائین هستند. حتماً پزشک، دندانپزشک و آرایشگر خود را در مورد هر نوع حساسیت شناخته شده یا مشکوکی که دارید، مطلع کنید.
جمع‌بندی
حساسیت به رنگ مو می‌تواند در هر زمانی رخ دهد. رایج‌ترین ماده مرتبط با حساسیت به رنگ مو، PPD می‌باشد. برای اطمینان، برچسب محصولات را بررسی کنید تا ببینید آیا برند موردنظر حاوی PPD یا هر ماده دیگری است که ممکن است باعث واکنش آلرژیک شود. در صورت وجود چنین موادی، بهتر است به رنگ موهای طبیعی‌تر مانند حنا روی بیاورید.